ترامپ و تجارت با برگه مذاکره با کره شمالی

دیدار دوم ترامپ و «کیم جونگ اون» رهبر کره شمالی، روز‌های ۷ و ۸ اسفند در ویتنام برگزار خواهد شد. این درحالی است که مقامات ارشد دولت ترامپ اعلام کردند دو طرف درباره خروج نیرو‌های آمریکا از شبه جزیره کره گفتگو نخواهند کرد و تمرکز هر دو طرف بر درک مشترک از خلع سلاح هسته‌ای در شبه جزیره کره خواهد بود. این مساله باعث تردید کارشناسان در نتیجه بخش بودن مذاکرات کره و آمریکا شده است. موضوعی که این سوال مهمی را ایجاد کرده است که اهداف واقعی ترامپ چیست؟ آیا بدون دادن امتیازات مدنظر کره شمالی، پیونگ یانگ حاضر خواهد شد اقدامات بعدی را برای خلع سلاح انجام دهد؟

ابهامات نشست سنگاپور

نشست سنگاپو در فضایی با ژست‌های سیاسی برگزار شد. توافق دقیقی که تعهدات آمریکا را به صورت شفاف تعیین کند در این نشست صورت نگرفت و برنامه زمانی‌ای هم برای عمل به تعهدات طرفین در کار نبود. بعد از مذاکرات سنگاپور قدم‌های کوچکی ازسوی آمریکا برداشته شد. واشنگتن رزمایش‌های نظامی خود را با کره جنوبی کاهش داد. مساله‌ای که بیشتر نمایشی و به نفع آمریکا بود، چون رزمایش‌های نظامی هزینه‌های اقتصادی و مقدمات امنیتی زمان بری را می‌طلبند. در مقابل کره شمالی نیز آزمایشات موشکی خود را تعلیق و تاکنون آزمایش هسته‌ای دیگری را صورت نداده است. این تمام آن چیزی بوده است که ترامپ از آن به عنوان دستاورد‌های بزرگ خود سخن می‌گوید.

اما با کنار زدن فضای اظهارات دوستانه رهبران، در سطح زیربنایی همچنان تعریف دو طرف نیز از خلع سلاح کامل و حتی روند آن متفاوت است. مطابق اظهارات مختلف ترامپ، آمریکا به دنبال خلع سلاح کامل قابل راستی آزمایی، تایید شده وغیر قابل برگشت و قبل از لغوتحریم هاست روزگذشته مایک پمپئودر جمع خبرنگاران گفت: آمریکا برای کاهش تحریم‌های کره شمالی حرکتی نخواهد کرد تا مطمئن شود که تهدیدات هسته‌ای کره شمالی به حد قابل ملاجظه‌ای کاهش یافته است. در مقابل، اما کره شمالی خواستار خروج کامل نیرو‌های نظامی آمریکا از شبه جزیره کره و قطع برنامه هسته‌ای خود به صورت گام به گام و در برابر امتیازات می‌باشد.

مقامات ارشد دولت ترامپ می‌گویند دلایل زیادی وجود دارد که شک داشته باشیم کیم جونگ اون به یک کره شمالی بدون سلاح هسته‌ای متعهد است هنوز انبار کلاهک‌های هسته‌ای و موشک‌های بالستیک و توانایی تولید اورانیوم و پلوتونیوم وجود دارد. استیون بیگن نماینده ویژه آمریکا در امور کره شمالی در آستانه نشست ویتنام گفت: کره شمالی باید فهرست کاملی از دارای‌های هسته‌ای خود را قبل از اینکه معامله‌ای انجام شود ارائه کند. برخی گزارش‌ها حاکی از وجود ۱۶ پایگاه موشکی مخفی در کره شمالی است که باعث تعجب برخی از تحلیل گران از بی اعتنایی ترامپ به این گزارش‌ها شده است. این مسائل نشان می‌دهد ترامپ برنامه دقیقی برای مذاکرات ندارد.

متحدین منطقه‌ای آمریکا

اگر آمریکا تصمیم به کاهش نیرو‌های نظامی در شبه جزیره کره بگیرد باید توجیه مناسبی نیز برای کره جنوبی و ژاپن داشته باشد. در حال حاضر بالغ بر ۲۷ هزار نظامی آمریکایی در کره جنوبی مستقر هستند. برخی اظهارات ترامپ مبنی بر هزینه زا بودن استقرار نظامی در کره جنوبی، باعث نگرانی سئول شده است. کیم تائو رئیس سابق موسسه اتجاد ملی کره جنوبی درسخنرانی اخیر خود گفت: اتحاد کره جنوبی و آمریکا اکنون به طور جدی بیمار است. اما هدف ترامپ از این اظهارات نیز کسب سود اقتصادی است. او دریکی از سخنرانی‌های خود تاکید کرد اگر کره جنوبی و ژاپن افزایش سهم خود در هزینه استقرار نیرو‌های نظامی آمریکا را نپذیرند سربازان خود از این دو کشور آسیایی را خارج خواهد نمود.

در این خصوص اخیرا ژاپن اقدام به رهگیری یک موشک بالستیک با کمک آمریکا نموده و چند ماه اخیر تعداد زیادی جنگنده جدید، موشک‌های دوربرد و تجهیزات نظامی خریداری کرد و قرارداد دومیلیارد دلاری برای ساخت سایت موشکی مجهز به سامانه‌های رهگیری با آمریکا امضا نمود.

مجموعه این اقدامات باعث ایجاد تردید‌ها و نگرانی‌هایی برای کره شمالی شده است. با توجه به حساسیت کره جنوبی و ژاپن به کنترل کره شمالی و نقش این دو کشور در حضور کم هزینه نظامی آمریکا در شبه جزیره کره، آمریکا فعلا حضور نظامی خود را در این منطقه پایان نخواهد داد و این مساله بر نتایج مذاکرات آینده موثر خواهد بود.

تلاقی منافع آمریکا و چین

مساله اصلی آمریکا برای حضور در شبه جزیره کره مهار چین است. موشک‌های جدید فراصوت چین که در گزارش اخیر نهاد‌های اطلاعاتی آمریکا به آن اشاره شده است می‌تواند از سپر‌های دفاعی آمریکا هم از سامانه‌های رهگیری دریایی و هم از سامانه‌های زمینی عبور کند، و این زمان دفاع برای آمریکا را بسیار کم خواهد نمود؛ بنابراین آمریکا نیاز به استقرار موشک‌های زمین پایه در نزدیکی چین برای دفاع سریع در برابر این موشک‌ها دارد، چون سامانه‌های راداری دریایی به اندازه سامانه‌های زمین پایه در رهگیری شناسایی این موشک‌ها دقیق نیستند.

آمریکا مساله کره شمالی را به بهانه‌های مختلف ادامه خواهد داد که هم از متحدین منطقه‌ای خود باج بیشتری بگیرد و هم بتواند با منحرف نمودن دیگران از نیت اصلی خود حضور نظامی موثری در اطراف چین داشته باشد. از طرف دیگر چین که به صورت جدی مخالف حضور نظامی آمریکا در شبه جزیره کره است همچنان نقش برجسته‌ای در مذاکرات ویتنام دارد. «کیم هیوک چول» نماینده ویژه کره شمالی در مذاکرات با آمریکا روز گذشته واردپکن برای ملاقات با مقامات چینی شد. کیم جونگ اون نیز ازراه زمینی و از طریق چین به ویتنام سفر خواهد نمود. چین اگر چه از مذاکره و گفتگوی دیپلماتیک کره شمالی و آمریکا حمایت می‌کند، اما لزوما با محتوای مذاکرات موافق نخواهد بود.



علی رغم ادعا‌های ترامپ و بولتون برای توافقات تاریخی درباره «پایان جنگ»، مساله خلع سلاح با این گونه لفاظی‌ها حل نمی‌شود و در خوش بینانه‌ترین حالت چند سال طول می‌کشد قبلا جمهوریخواهان توافقاتی را که کلینتون با کره شمالی انجام در سال ۱۹۹۴ انجام داد به بهانه اینکه یک رشوه به کره شمالی محسوب می‌شود را برهم زدند. خلع سلاح اوکراین با تضمین‌های امنیتی ۵ سال طول کشید.

حتی اگر ترامپ در دیدار ویتنام پایان بحران اتمی کره را اعلام کند به دلیل مسائل اساسی و منافع حیاتی آمریکا برای حضور نظامی در شبه جزیره کره این اعلام در حد یک اقدام نمایشی باقی خواهد ماند، زیرا استراتژی بلند مدت آمریکا برای مهار چین، حضورنظامی در شبه جزیره کره است.

ترامپ به دنبال منافع شخصی برای تقویت موضع خود در برابر دموکرات‌ها و از سوی دیگر راضی نگه داشتن متحدین خود برای حضور کم هزینه نظامی است چین به دنبال تضعیف حضور نظامی آمریکا در شبه جزیره و تغییر مسیر جنگ تجاری و کره شمالی به دنبال پایان تحریم‌ها، تغییرات کوچک اقتصادی و تضمین‌های معتبر امنیتی است؛ بنابراین به نظر می‌رسد کره شمالی مهره‌ای در صفحه شطرنج منافع آمریکا و چین است. هر حرکت و تغییر واقعی بسیار محتاطانه انجام می‌شود و این بازی با مذاکرات ویتنام رو به پایان نخواهد رفت.